Çevik Bir

Çevik Bir

28 Şubat`ın Kudretli Generali

`Batı İçin Güvenlik Üretme` Teorisyeni

Emekli Orgeneral Çevik Bir, 1939 İzmir doğumlu. İstihkâm subayı olarak 1958’de Kara Harp Okulu’nu, 1970’de Kara Harp Akademisi’ni bitirdi. 1971-72 yıllarında NATO Savunma Koleji’ndeydi. 1973-76 yıllarında, Belçika Mons’da NATO’nun SHAPE Karargâhında Harekât Dairesi proje subayı olarak görev yaptı. 

Tüm NATO kurslarını birincilikle bitirdi. 12 Eylül askeri darbesinin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren’in Özel Kalem Müdürlüğü görevindeyken Binbaşı rütbesindeydi. Evren’in de en gözde subayları arasındaydı. Kenan Evren Cumhurbaşkanlığı’na geçince, Çevik Bir de albay rütbesiyle başyaveri oldu.

Askeri darbe dönemlerinin en kritik yerlerinden Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alay Komutanlığı’na atandı. Erzurum Aşkale’deki Tuggay Komutanlığı sonrası 1987’de Tümgeneral olan Bir, Ankara’daki Zırhlı Birlikler Okulu ve Eğitim Tümen Komutanlığı’na atandı. 1991’de Korgeneralliğe terfi etti. 

1993-94 tarihleri arasında Somali’de Birleşmiş Milletler Komutanlığı görevinde bulundu. Çevik Bir, böylece korgeneralliği döneminde de NATO emrinde, yurtdışında görev alan ender subaylardan biri oldu. Dönemin Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş, Çevik Bir’in bu göreve, Pentagon’un kendisini ismen istemesi sayesinde seçildiğini açıkladı!

Çevik Bir, 1995 yılında orgeneral oldu. Üç yıl Genelkurmay 2. Başkanlığı görevinde bulundu. 1998’de 1. Ordu Komutanıydı. 1999’da emekli edildi. Emekli olurken Çevik Bir için tören yapılmadı.

BİR’DEN, JINSA’YA TEŞEKKÜR:

Pentagon ve ABD Dışişleri yetkilileri, Bir’in başkanlığındaki bir askeri delegasyonla JINSA (Yahudi Ulusal Güvenlik Enstitüsü)’nın 8 Mart 1996 tarihinde düzenlediği toplantıda bir araya geldi. Silah tekelleriyle bağlantılı olan JINSA, ABD ve İsrail arasında “güvenlik politikaları üreten bir kuruluş” olarak tanınıyor.

Çevik Bir, bu toplantıda ABD’li yetkililere bölgeyle ilgili kapsamlı bir brifing verdi. 

22 Mart 1996 tarih ve 075 sayıyla Başbakanlık Arşivi’nde yer alan, 20 Mart 1996 tarihli JINSA Report adlı belgedeki bilgilere göre Bir, konuşmasında Türkiye-İsrail işbirliğinden övgüyle söz etti.

Bir görevdeyken, JINSA yöneticileriyle katıldığı diğer toplantının tarihi 21 Şubat 1997. Yani 28 Şubat’tan bir hafta önce. 80 ABD’li üst düzey subayın katıldığı toplantı, Çevik Bir ve Dışişleri Müsteşarı Onur Öymen’in Türkiye’de temaslarda bulunan JINSA heyetine teşekkür etmesi için  düzenlenmişti. Çevik Bir’e “laiklik şildi” verildi. 22 Şubat 1997 tarihli Hürriyet gazetesinin haberine göre, Bir ödülü aldıktan sonra şöyle konuştu: 

“Türk Silahlı Kuvvetleri ve Türk diplomasisi her zaman emrinizdedir.” 

JINSA’nın internetteki sayfasında bu toplantı haberinde, Bir için “Türkiye’nin Pro-Amerikan (Amerikancı) lideri” tanımı kullanıldı ve “Washington ile daha yakın ilişki için çalışıyor” denildi.

Çevik Bir, 30 Ağustos 1999’da emekli edildi. Askerlik görevinden ayrılırken devir-teslim töreni düzenlenmedi!

Çevik Bir emekli olur olmaz Ekim ayında ABD’ye giderek JINSA’dan “Türkiye-İsrail ilişkilerine katkılarından dolayı”, “uluslararası liderlik ödülü” aldı. Bir, ABD ziyareti sırasında WINNEP (Washington Yakındoğu Ennstitüsü) ve CSIS (Georgtown Stratejik Araştırmalar Enstitüsü)’de de birer toplantıya katıldı.

JINSA’nın Çevik Bir’e ödül verdiği törende kimler yoktu ki; ABD Genelkurmay Başkan Yardımcısı Joseph Ralston, Deniz Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Donald Pilling, 20’ye yakın senatör ve milletvekili, ABD’nin Kürt İşleri Sorumlusu Alan Makovsky, ABD’nin eski Türkiye Büyükelçisi Morton Abromowitz, “Karanlıklar Prensi” lakaplı eski Savunma Bakan Yardımcısı Richard Perle ve Pentagon’un önemli akıl hocalarından yaşlı kurt Harold Roth’un da aralarında bulunduğu 2 bin davetli. 

Çevik Bir, ödül töreninden sonra ABD’li generallerle basına kapalı bir toplantı yaptı. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Marc Grossman’la da 24 Ekim 1999 tarihinde evinde görüştü.

Çevik Bir, Amerikan generalleriyle toplantıda yaptığı konuşmada, Rusya’nın Ortadoğu’da uyuşturucu ve karapara trafiğiyle ilgisi bulunduğunu savundu, ABD’nin Orta Asya politikasından övgüyle söz etti.

Çevik Bir emekli olur olmaz, ABD-İsrail silah tekellerinin reklamını yapan Ulusal Strateji dergisinin yazı kuruluna girdi. Bir, derginin Mart-Nisan 2000 tarihli sayısında yayımlanan “Türkiye-İsrail ilişkileri” başlıklı yazısında, İsrail’le işbirliğinin bölge ülkelerinin tepkileri gözardı edilerek daha da geliştirilmesini savundu. 

17.05.2003 / Aksiyon