incinmedia

TARİH: 03 Kasım 2009

BELGE NO: 09ANKARA1583

GÖNDEREN MAKAM: ABD Ankara Büyükelçiliği

SINIFLANDIRMA: Confidential

KONU: İran konusunda Erdoğan'ı geri döndürme çalışmaları

1. Özet: Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Sinirlioğlu ile 21 Ekim'de biraraya gelen Büyükelçi (James Jeffrey), Başbakan Erdoğan'ın kısa bir süre önce İran'ın nükleer silah yapmaya çalıştığı yönündeki uluslararası toplumun iddiaları hakkında yaptığı değerlendirmede iddiaları "dedikodu" olarak nitelendirmesine itiraz etti. Büyükelçi, Washington'da 7 Aralık'ta yapılacak Erdoğan-Obama görüşmesinin en önemli gündem maddesinin İran olacağının altını çizdi.

Erdoğan'ın aksine Cumhurbaşkanı Gül, 2 Kasım'da yaptığı açıklamada İran'ın UAEA denetçilerine açık davranması gerektiğini söyledi. Gül ve diğer üst düzey Türk bürokratlardan Erdoğan'ın İran'ın nükleer faaliyetlerini zarar verici şekilde savunmasına engel olmalarını isteyeceğiz. Özetin sonu

2. Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Sinirlioğlu ile 21 Ekim'de biraraya gelen Büyükelçi (James Jeffrey), Başbakan Erdoğan'ın kısa bir süre önce İran'ın nükleer silah yapmaya çalıştığı yönündeki uluslararası toplumun iddiaları hakkında yaptığı değerlendirmede iddiaları "dedikodu" olarak nitelendirmesine itirazlarını yöneltti.

Büyükelçi, elinde Başkan Obama'nın Pittsburgh Zirvesi'nde Irak'ın nükleer amaçlarını kınadığı açıklamasının bir kopyasını tutarak, Erdoğan'ın bahsettiği "dedikodunun bu olup olmadığını" sordu. Büyükelçi, Erdoğan'ın açıklamasının Türkiye'yi uluslararası eleştirilere açık hale getirdiğinin altını çizdi.

Bununla birlikte Erdoğan'ın bu tutumu, İranlıların kendilerine karşısında olan uluslararası görüş birliğinin zayıflamaya başladığını düşünmelerine yol açıyor. Büyükelçi, Sinirlioğlu'na Washington'ın artık İran'ın bölgesel barış istikrarına yönelttiği güçlü tehdidi savuşturma konusunda Türkiye'ye hala güvenip güvenemeyeceğini sorgulamaya başladığı uyarısında bulundu.

3. Sinirlioğlu, Erdoğan'ın "dedikodu" sözcüğünü kullanıp kullanmadığının henüz teyit edilmiş bir bilgi olmadığını ima ederek, Türk hükümetinin "P5+1 sürecine tam destek verdiğini" öne sürdü. Ayrıca Başbakan'ın bölgede nükleer silahlara karşı çıkılması konusunda önderlik ettiğine dikkat çekti.

Erdoğan'ın üslubunun nükleer silah karşıtı mesajını daha iyi verebilmek amacıyla Ortadoğu sokaklarında güvenilirliğini artırmak için kullandığı bir taktik olduğunu ifade etti. Sinirlioğlu, her ne kadar "yaptırımlara inanmıyor olsa da", Türkiye'nin Güvenlik Konseyi'ndeki "görüş birliğine destek" vereceğini söyledi.

Büyükelçi de bu değerlendirmeye 7 Aralık'ta Washington'da yapılacak olan Erdoğan ile Obama görüşmesinin en önemli gündem maddesinin İran olacağını söyleyerek yanıt verdi.

4. Erdoğan'ın sözlerine tezat oluşturan bir şekilde 2 Kasım'da Cumhurbaşkanı Gül, Türkiye'nin hem bölgesinde hem de dünyada ve "özellikle de komşu ülkelerde" nükleer silahlara karşı olduğunu söyledi.

5. Yorum: Erdoğan'ın son dönemde İran'ın nükleer programıyla ilgili son dönemde yaptığı değerlendirmeler, Tahran'ın uluslararası toplumun iradesine karşı direnişini destekler nitelikte.

Erdoğan "iyi" bir Washington ziyareti geçirmek istiyor ve bizim de Erdoğan'ı uluslararası toplumun İran konusundaki uzlaşmasına çekebilmek için kullanacağımız güdü de bu olacak.

Ayrıca hem Erdoğan'ın üst düzey bürokratlarına hem de bir fırsat olduğu zaman Cumhurbaşkanı Gül'e, İran konusunda Erdoğan'ı dizginlemelerinin çıkarlarına olacağının altını çizeceğiz.